Bu günlerde, avukatlara gönderilen İstanbul Barosu Başkanı imzalı yazılarda “baro yıllık aidatı 01.01.2010 tarihinde belirlenen katsayı ve Genel Kurul kararı doğrultusunda yeniden 400.-TL olarak belirlenmiştir.” denilerek 1. taksitin Ocak ayı sonuna kadar ödenmesi istenilmektedir.
Avukatlık Yasasının 65. Maddesine göre yıllık baro keseneğini ödemek avukatlar için bir yükümlülüktür.
Bilindiği üzere yıllık kesenek Baro Genel Kurulu tarafından belirlenmektedir.
Avukatlık Yasasının bu konu ile ilgili Değişik: 4667 sayılı yasa ile değişik 81/2 nci maddesine göre, “ …. yıllık keseneğini de, avukatlar için en az bin en çok dört bin, avukatlık ortaklıkları için en az onbin en çok kırkbin gösterge rakamının her yıl bütçe kanununda Devlet memurları için belirlenen maaş katsayısının çarpımı ile elde edilecek miktar oranında tespit etmek ve bunların ödeneceği tarihleri belirlemek.” Baro Genel Kuruluna görev olarak verilmiştir.
2008 yılında yapılan Baro Genel Kurulunda, aidat miktarını belirlemek üzere, Devlet memurları için belirlenen maaş katsayısının, tavan miktar olan dört bin rakamı ile çarpılması kabul edilmiştir.
Bu durumda 2009 yılı için ödenmesi gereken aidat miktarı, Bütçe Yasası ile kabul edilen katsayı 0.053505 olduğundan, 4000x0.053505 = 214.02.-TL olarak belirlenmektedir.
2010 yılı Bütçe Kanununun 21. maddesinde (Bkz. Resmi Gazete, 31.12.2009 1. Mükerrer sayı) memur maaşlarında uygulanacak katsayı 0.057314 olarak kabul edildiğinden, 2010 yılı için ödenmesi gereken aidat miktarı 4000 X 0.057314 = 229.26.-TL olmaktadır. Oysa Baro tarafından gönderilen yazılarda, aidat olarak 400.-TL ödenmesi gerektiği bildirilmektedir.
Bu arada, aidat adı altında, yasal sınırın üzerinde para toplandığı iddiasıyla bazı avukatlar tarafından, İdare Mahkemesinde, İstanbul Barosu’na karşı, aidatın fazla kısmının iptali için dava açıldığı, ancak, açılan davaların henüz sonuçlanmadığı öğrenilmiştir.
Aidat miktarının yasa ile belirlenmiş üst sınırı 2009 yılı için 214.-TL, 2010 yılı için 229.-TL olmasına karşın, avukatlardan 400.-TL toplanması İstanbul Barosu tarafından, Staj Eğitim Fonu, PTT gideri ve Türkiye Barolar Birliği keseneği gereği olarak açıklanmakta, böylece bu giderler nedeniyle 2009 yılı için 186.-TL, 2010 yılı için 170.74.-TL avukatlardan tahsil edilmektedir.
Avukatlık Yasası nın 117/8 maddesine göre;
“Baroların birlik adına avukatlardan tahsil edeceği keseneğin miktarını her avukat için yıllık baro keseneğinin yarısından fazla olmamak üzere tespit etmek” Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulunun yetkileri arasındadır.
2009 Mayıs ayında yapılan Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulunda, bir avukat tarafından ödenecek aylık kesenek miktarı 2.8.-TL olarak belirlenmiştir. Bu rakamın yarısı olan 1.4.-TL ise ölüm yardımı ödeneği olarak kararlaştırılmıştır. Böylece bir avukatın Türkiye Barolar Birliği’ne ödeyeceği yıllık aidat miktarı 4.20X 12= 50.40.-TL olmaktadır. Bu durumda İstanbul Barosunun, Türkiye Barolar Birliği bütçesine her bir avukat için 50.4.-TL ödemesi gerekmektedir. Bu bedel ödenmediğinde, Türkiye Barolar Birliği, barolara ödemesi gereken pul paralarından, kaynağında kesinti yapmaktadır.
Bu aşamada, avukatlar tarafından ödenmesi gereken Türkiye Barolar Birliği keseneğinin, Barolar tarafından belirlenen aidatın içerisinde olup olmadığı sorunu karşımıza çıkmaktadır.
Avukatlık Yasasının 117/8. Maddesinde, “yıllık baro keseneğinin yarısından fazla olmamak üzere” denildiğinden, m. 81/2 ve m. 117/8 birlikte değerlendirildiğinde, avukatların Türkiye Barolar Birliği için ödeyeceği keseneğin, Baro Genel Kurulu tarafından belirlenen aidatın içinde olduğu yorumu yapılabilmektedir. Ancak, Türkiye Barolar Birliği ödeneğinin barolar tarafından ayrıca toplandığı, uygulamanın bu şekilde yerleştiği öğrenilmiştir. Böyle bir uygulamanın yasallığına ise yürümekte olan davalarda Mahkemelerce karar verilecektir. Bu durumda bir avukatın kendi barosuna ve Türkiye Barolar Birliğine ödeyeceği toplam aidat miktarının üst sınırı 2010 yılı için 279.66.-TL olmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar diğer barolar için de geçerlidir. Değişen tek husus, Bütçe Yasasındaki maaş katsayısının, ilgili baro genel kurulunda bin –dört bin arasında belirlenmiş hangi rakamla çarpılacağıdır.
Sonuç olarak İstanbul Barosu tarafından 2010 yılı için aidat adı altında toplanmakta olan 400.-TL nin 120.-TL si aidat değildir. 120.-TL nin içerisinde yer alan kalemlerin yasal dayanağı ise tartışmalıdır.
Avukatları da etkileyen ekonomik krizin derinleştiği 2009 ve 2010 yıllarında, aidat konusunun göze çarpar hale gelmesini doğal karşılamak gerekmektedir. Kaldı ki, yasal olmayan bir kuruşun bile avukatlardan istenilmemesi gerekmektedir.
Bu bağlamda bir başka konu ise, Baroların topladıkları aidatlarla ne gibi hizmetler verdiklerinin açıklanmasıdır. Bu arada, baroların tek gelirinin avukatlardan toplanan aidat olmadığı bilinmektedir. Kuşkusuz bu durum saydam bir yönetim anlayışı ile bağlantılı olup, barolar bütçe gelir ve gider sonuçlarını en azından web sitelerinde avukatların inceleme ve denetimine açmalıdırlar.